Ochronna moc PEA i układu odpornościowego

Jednym z najbardziej ekscytujących związków odżywczych pojawiających się w 21wieku jest palmitoiloetanoloamid (PEA). . Stosowana już przez ponad milion osób na całym świecie jako suplement diety, ta substancja tłuszczowa należy do rodziny biologicznie aktywnych lipidów wytwarzanych przez organizm, które pomagają w regulacji funkcji komórkowych. PEA została zidentyfikowana ponad 60 lat temu jako aktywny czynnik biologiczny, gdy została wyizolowana z ekstraktów z mózgu, wątroby i mięśni szczura i świnki morskiej. Później stwierdzono, że jest to czynnik odżywczy zawarty w żółtku jaja kurzego, oliwie z oliwek, lecytynie szafranowej i sojowej, mączce z orzeszków ziemnych i kilku innych produktach spożywczych. PEA jest stosowana jako suplement diety w celu zwiększenia podaży tego cennego związku w organizmie.

Jak działa PEA w organizmie człowieka?

PEA jest naturalnie wytwarzana w ludzkim ciele, gdzie działa w porozumieniu z układem endokannabinoidowym lub ECS.¹ ECS służy jako główny przewodnik, wysyłając komunikaty chemiczne i wyzwalając działania biologiczne w całym ciele, które mają kluczowe znaczenie dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Rezultatem tego delikatnego aktu równoważenia jest stworzenie homeostazy, tego wewnętrznego napędu w każdej komórce i całym naszym systemie, aby utrzymać równowagę i promować zdrowie w swoim środowisku wewnętrznym, nawet w obliczu zmian zewnętrznych.

Sama PEA jest określana jako "pro-rozpuszczająca lipidowa cząsteczka sygnalizacyjna". Termin ten oznacza, że PEA działa poprzez wpływ na centralne mechanizmy kontrolne w naszych komórkach, gdzie ma zdolność rozwiązywania czynników, które prowadzą do stresu komórkowego i stanu zapalnego. Ten niezwykle korzystny efekt został wykazany w ponad 600 badaniach naukowych, w tym w stosowaniu jako suplement diety w ponad 20 podwójnie ślepych badaniach klinicznych na ludziach.² 

PEA nie działa jako lek do leczenia schorzeń per se. Zamiast tego, przyjmowanie PEA jako gotowego suplementu diety jest po prostu strategią mającą na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu w komórkach całego organizmu, zwłaszcza w okresach zwiększonego zapotrzebowania. Podobne sytuacje mają miejsce w przypadku innych "warunkowo niezbędnych składników odżywczych", takich jak koenzym Q10 , kwas alfa-liponowy , kwas alfa-liponowy , karnityna , karnityna i wieloma innymi związkami, które są niezbędne dla normalnych procesów zachodzących w organizmie.       Niektóre schorzenia powodują, że organizm nie wytwarza wystarczającej ilości tych związków lub powoduje zwiększone zapotrzebowanie na nie.

PEA wywiera tak zwany efekt cytoprotekcyjny. Oznacza to, że chroni komórki przed uszkodzeniem. Wywiera ten wpływ nie tylko poprzez centralne funkcje komórek, ale także na macierz tłuszczową błon komórkowych. W przełomowym badaniu przeprowadzonym w 1973 r. na myszach karmionych PEA wykazano zmiany strukturalne i funkcjonalne w błonach komórkowych komórek wątroby, a także w błonach mitochondriów komórkowych, przedziałów komórek wytwarzających energię.³ Po włączeniu do błon komórkowych PEA była w stanie lepiej chronić komórki i mitochondria przed uszkodzeniem. Badanie to doprowadziło do intensywnych badań innych naukowców wykazujących, że gdy komórki są uszkodzone lub brakuje im wystarczającej ilości tlenu, organizm próbuje zrównoważyć to uszkodzenie, wytwarzając więcej PEA, aby można go było włączyć do błon komórkowych w celu ochrony i lepszego funkcjonowania. Ten podstawowy efekt PEA został przyćmiony ze względu na jego rolę jako "pro-rozpuszczającej lipidowej cząsteczki sygnalizacyjnej", ale nadal jest bardzo ważny dla jego ogólnych korzyści dla funkcji komórkowych.⁴ 

Jak PEA wpływa na zdrowie układu odpornościowego?

Działanie PEA na wszystkie komórki odpornościowe w organizmie ma kluczowe znaczenie dla wszystkich aspektów funkcji komórkowych poprzez wpływ na receptory znane jako receptory aktywowane proliferatorami peroksysomów (PPAR). Związki te są grupą białek receptorów jądrowych, które funkcjonują w regulacji ekspresji kodów genetycznych komórki. Innymi słowy, PPAR działają jak "oprogramowanie", które mówi "sprzętowi lub komputerowi" naszej komórki, naszemu DNA, co robić w zakresie wyrażania kodu genetycznego w celu wytworzenia substancji chemicznych, które komórka wykorzysta do regulacji swojej funkcji. PPAR odgrywają kluczową rolę we wszystkich funkcjach komórkowych, w tym w metabolizmie i produkcji energii. W mózgu PPAR wpływają na funkcje umysłowe i nastrój. Jego wpływ na wspieranie funkcji układu odpornościowego ma kluczowe znaczenie dla zrównoważenia odpowiedzi na infekcję lub stan zapalny.^2,4

PEA był badany pod kątem jego zdolności do wspierania zdrowia układu odpornościowego i funkcji układu oddechowego w pięciu podwójnie ślepych, kontrolowanych placebo badaniach klinicznych w latach 1971-1975.⁵ Wydaje się, że po tym czasie obszary badań nad PEA przesunęły się ze wspierania organizmu podczas procesów infekcji na skupienie się na roli PEA podczas stanu zapalnego. Procesy te mają jednak wiele wspólnych cech fizjologicznych. Czasami odzwierciedlają one dwie strony tego samego medalu. Na przykład, PEA wykazała niesamowite efekty we wspieraniu zdrowia mózgu poprzez działanie na komórki odpornościowe, które są odpowiedzialne za usuwanie resztek komórkowych z mózgu, co prowadzi do zmniejszenia stanu zapalnego i poprawy funkcji komórek mózgowych.⁶ To samo dotyczy jego wpływu na makrofagi, duże białe krwinki oparte na tkankach, które pochłaniają i niszczą mikroorganizmy i cząstki stałe.⁷

Pierwsze badanie kliniczne na ludziach dotyczące PEA i zdrowia immunologicznego obejmowało łącznie 444 pracowników fabryki samochodów Skoda w Czechosłowacji. Dawka PEA w badaniu wynosiła 600 mg trzy razy dziennie (całkowita dzienna dawka 1800 mg PEA) przez 12 dni. Ochotnicy ci byli oceniani, jeśli wystąpiły u nich jakiekolwiek objawy sugerujące wyzwania ze strony układu oddechowego, takie jak ból gardła, uczucie zatkania nosa lub wydzielina z nosa, produktywny lub suchy kaszel, a także powiązane objawy, takie jak gorączka, ból stawów, złe samopoczucie i zmęczenie. Wyniki wykazały, że osoby otrzymujące PEA miały mniejszą liczbę epizodów objawów w porównaniu z grupą placebo. PEA miała mniejszy wpływ na objawy ze strony układu oddechowego, takie jak uczucie zatkanego nosa, wydzielina i kaszel, ale powiązane objawy, takie jak gorączka i ból, zostały znacząco zmniejszone o 45,5% w grupie PEA w porównaniu z grupą placebo.⁸ 

W drugim badaniu wpływu PEA na zdrowie układu odpornościowego, 899 zdrowym ochotnikom w wieku od 18 do 20 lat z jednostki wojskowej podawano PEA lub placebo przez 9 tygodni. Żołnierze zostali wybrani, ponieważ są trzymani blisko siebie i są bardziej podatni na wybuchy wyzwań immunologicznych. Schemat dawkowania wynosił 600 mg PEA trzy razy na dobę przez pierwsze 3 tygodnie, po czym rozpoczęła się faza kontynuacji oparta na pojedynczej dawce 600 mg raz na dobę przez 6 tygodni. Wyniki wykazały, że całkowita liczba dni chorobowych została znacznie zmniejszona w grupie PEA, o 40% w 6. tygodniu i 32% w 8. tygodniu w porównaniu z placebo.⁹ 

Aby zweryfikować wnioski, w latach 1973-1975 przeprowadzono 3 kolejne próby na żołnierzach. Wszystkie trzy badania wykazały znaczące wsparcie dla układu odpornościowego, potwierdzone oceną kliniczną, a także pomiarami krwi u tych żołnierzy. Wszystkie te badania kliniczne wykazały, że PEA przynosi wyraźne korzyści zdrowotne bez żadnych zgłaszanych skutków ubocznych.⁸ 

Czym jest burza cytokinowa?

Podczas infekcji układ odpornościowy reaguje zwiększeniem produkcji wielu związków sygnałowych znanych jako cytokiny. W niektórych szczególnie zjadliwych infekcjach układ odpornościowy nadprodukuje te związki, tworząc tak zwaną "burzę cytokin". Ta nadmierna odpowiedź immunologiczna może prowadzić do poważnych konsekwencji. Burza cytokinowa reprezentuje układ odpornościowy, który wymyka się spod kontroli i zaczyna atakować i zabijać wszystko w zasięgu wzroku, w tym nasze zdrowe ludzkie komórki. 

Wirusy są podstępne, ponieważ aby przetrwać, muszą znaleźć schronienie w ludzkich komórkach, aby się rozmnażać. Poza zainfekowanymi komórkami wirusy są łatwiejszym celem do zneutralizowania przez nasz układ odpornościowy. Wewnątrz ludzkich komórek układ odpornościowy opiera się na specjalnych siłach w postaci białych krwinek znanych jako cytotoksyczne limfocyty T i komórki NK. Te specjalne siły są sprowadzane przez cytokiny uwalniane przez inne białe krwinki. Cytotoksyczne limfocyty T i komórki NK wędrują po organizmie i starają się zabić zainfekowane komórki, które chemicznie domagają się zabicia poprzez uwalnianie własnych sygnałów. Tak powinno być, ale w przypadku burzy cytokinowej układ odpornościowy jest tak nadmiernie stymulowany przez nadmiar cytokin, że zaczyna niszczyć wszystko, z czym ma kontakt. Komórki odpornościowe nie są w stanie odróżnić zainfekowanej komórki od zdrowej. Prowadzi to do masywnego stanu zapalnego i zniszczenia tkanek, co z kolei może prowadzić do zapalenia płuc, niewydolności narządów i często śmierci.

Czy PEA może promować równowagę w odpowiedzi immunologicznej?

Jak opisano powyżej, PEA działa w celu ochrony komórek przed uszkodzeniem i wpływa na centralne mechanizmy kontrolne w komórkach, w tym te, które wytwarzają cytokiny, komórki T i NK. PEA jest powszechnie znana ze swojej zdolności do wspierania normalnej równowagi w odpowiedzi zapalnej układu odpornościowego. To równoważące działanie jest związane nie tylko z jego wpływem na PPAR, ale także na produkcję i wydzielanie cytokin i innych związków związanych ze stanem zapalnym. Jego zdolność do tłumienia lub modulowania działania cytokin może być pomocna w utrzymaniu funkcji układu odpornościowego w czasach, gdy jest on kwestionowany.^10,11

Zalecana dawka PEA

W większości ostatnich badań stosowano PEA w dawce od 300 do 600 mg dwa razy dziennie. Dawka stosowana w niektórych wczesnych badaniach wynosiła do 600 mg trzy razy dziennie. We wszystkich badaniach nie wystąpiły żadne działania niepożądane ani interakcje lekowe. PEA jest całkowicie bezpieczna i nietoksyczna.

Referencje:

1. Tsuboi K, Uyama T, Okamoto Y, Ueda N. Endokannabinoidy i pokrewne N-acyloetanoloaminy: aktywność biologiczna i metabolizm. Inflamm Regen. 2018 Oct 1;38:28. 
2. Petrosino S, Di Marzo V. Farmakologia palmitoiloetanoloamidu i pierwsze dane dotyczące skuteczności terapeutycznej niektórych jego nowych preparatów. Br J Pharmacol. 2017 Jun;174(11):1349-1365.
3. Obermajerova H, Masek K, Seifert J, Buchar E, Havlik L. Zmiany strukturalne i funkcjonalne w mitochondriach wątroby myszy karmionych palmitoiloetanoloamidem (PEA) . Biochem Pharmacol. 1973;22:2529-2536.
4. Hesselink JM. Ewolucja w farmakologicznym myśleniu o naturalnym analgetyku palmitoiloetanoloamidzie: od niespecyficznej oporności do agonisty PPAR-α i skutecznego nutraceutyku. J Pain Res. 2013 Aug 8; 6: 625-34. 
5. Hesselink JM, Boer T, Witkamp RF. Palmitoiloetanoloamid: naturalny środek przeciwzapalny, skuteczny i bezpieczny w walce z grypą i przeziębieniem. Int J Inflam. 2013; 2013: 151028.
6. Skaper SD, Facci L, Giusti P. Glej i komórki tuczne jako cele dla palmitoiloetanoloamidu, przeciwzapalnego i neuroprotekcyjnego mediatora lipidowego. Mol Neurobiol. 2013 Oct;48(2):340-52.
7. Pontis S, Ribeiro A, Sasso O, Piomelli D. Pochodzący z makrofagów lipidowi agoniści PPAR-α jako wewnętrzne regulatory stanu zapalnego. Crit Rev Biochem Mol Biol. 2016;51(1):7-14.
8. Masek K, Perlik F, Klima J, Kahlich R. Skuteczność profilaktyczna N 2 hydroksyetylopalmitynamidu (Impulsin) w ostrych infekcjach dróg oddechowych. European Journal of Clinical Pharmacology. 1974;7(6):415-419. 
9. Kahlich R, Klima J, Cihla F, et al. Badania nad profilaktyczną skutecznością N-2-hydroksyetylopalmitynamidu (Impulsin) w ostrych infekcjach dróg oddechowych. Serologicznie kontrolowane próby terenowe. Journal of Hygiene Epidemiology Microbiology and Immunology. 1979;23(1):11-24. 
10. Berdyshev EV, Boichot E, Germain N, Allain N, Anger JP, Lagente V. Wpływ etanoloamidów kwasów tłuszczowych i delta9-tetrahydrokannabinolu na uwalnianie cytokin i arachidonianu przez komórki jednojądrzaste. Eur J Pharmacol. 1997 Jul 9;330(2-3):231-40.
11. Orefice NS, Alhouayek M, Carotenuto A, et al. Doustne leczenie palmitoiloetanoloamidem wiąże się ze zmniejszonymi skórnymi działaniami niepożądanymi interferonu-β1a i krążącymi cytokinami prozapalnymi w stwardnieniu rozsianym nawracająco-ustępującym. Neurotherapeutics. 2016 Apr;13(2):428-38.